Bệnh tụ huyết trùng trên gà là một bệnh truyền nhiễm xảy ra trên gà và các loài chim hoang dã trên toàn thế giới. Trường hợp bệnh cấp tính, vi khuẩn sau khi khởi phát thường gây nhiễm trùng huyết và dẫn đến tỷ lệ bệnh cũng như tỷ lệ tử vong cao trong thời gian ngắn. Tuy nhiên cũng có trường hợp gà chỉ nhiễm trùng mãn tính và không có biểu hiện triệu chứng bệnh gì ra bên ngoài.
Nguyên nhân gây bệnh
Bệnh tụ huyết trùng trên gà do 1 loài vi khuẩn có tên là Pasteurella multocida gây ra.
Đây là một cầu trực khuẩn gram(-) không có bào tử và không di động.
Pasteurella multocida bao gồm ba chủng: multocida, septica, và gallicida. Trong đó, chủng multocida là nguyên nhân phổ biến nhất gây bệnh tụ huyết trùng trên gà, 2 chủng còn lại là septica và gallicida cũng có thể gây bệnh cho gà nhưng tỷ lệ thấp hơn.
Vi khuẩn này dễ dàng bị tiêu diệt bởi các chất sát trùng thông thường như formol 1% và acid fenic.
Chim hoang dã nhiễm bệnh mạn tính, không biểu hiện triệu chứng lâm sàng ra bên ngoài là nguồn lây bệnh chính. Bên cạnh đó, một số loài động vật có vú như động vật gặm nhấm, heo, chó và mèo cũng có thể mang mầm bệnh và lây truyền cho gà. Bởi vậy, trong chương trình kiểm soát mầm bệnh tụ huyết trùng trên gà, các trại không nên bỏ qua yếu tố này.
Vi khuẩn lây lan chủ yếu thông qua dịch bài tiết từ miệng, mũi và kết mạc của những con vật mang mầm bệnh đào thải ra môi trường. Ngoài ra, vi khuẩn có thể tồn tại lâu trong các dụng cụ đựng thức ăn, vật dụng trong trại, xe chở cám, quần áo, giày ủng công nhân…rồi xâm nhập vào cơ thể vật nuôi khi có cơ hội tiếp xúc trực tiếp.
Cách mà vi khuẩn gây bệnh Tụ huyết trùng trên Gà
Gà mang mầm bệnh đào thải vi khuẩn vào môi trường qua dịch tiết niêm mạc mũi, miệng, kết mạc…Vi khuẩn từ môi trường khi được tiếp xúc với gà khỏe lại thông qua đường hô hấp đi vào cơ thể gà khỏe (vi khuẩn từ mũi, miệng đi vào).
Nếu lượng virus nhiều hoặc cơ thể gà đang yếu, sức đề kháng kém thì virus thường sẽ xâm nhập thẳng vào máu gây nhiễm trùng huyết. Khi vi khuẩn vào máu sẽ làm gà sốt cao kèm theo tiêu chảy, ủ rũ, giảm ăn. Rồi từ trong các mạch máu, vi khuẩn di chuyển đến các cơ quan nội tạng khác trong cơ thể gây xuất huyết, phá hủy và giết chết gà nhanh chóng trong vòng 1-2 ngày.
Ngược lại, nếu lượng vi khuẩn không nhiều và cơ thể gà khỏe mạnh, sức đề kháng tốt thì sau khi xâm nhập vào cơ thể gà nhiều khả năng vi khuẩn sẽ tồn tại và gây bệnh dạng mãn tính.
Đặc điểm chính của bệnh tụ huyết trùng trên gà
Gà bị bệnh cấp tính thường có các triệu chứng như ủ rũ, bỏ ăn, tiêu chảy. Mũi, mắt và miệng chảy dịch, yếm và mặt sưng tím tái, gà thường chết đột ngột và sưng khớp. Mổ khám thì thấy nhiều cơ quan xuất huyết mà điển hình là xuất huyết ở lớp mỡ vành tim. Bao tim viêm và tích nước. Buồng trứng tổn thương.
Trường hợp mãn tính bệnh ít biểu hiện ra ngoài hơn. Các tổn thương xảy ra chủ yếu trên cơ quan hô hấp, kết mạc và các mô gần vùng đầu. viêm khớp và tổn thương buồng trứng hay thậm chí có trường hợp ghi nhận viêm da.
Bệnh có thời gian nung bệnh trung bình 5-8 ngày nhưng thể cấp tính bệnh diễn ra nhanh chóng có khi trong vòng 1-2 ngày là gà đã chết rồi. Đường xâm nhập của vi khuẩn chủ yếu từ đường hô hấp. Ngoài ra, nó cũng có thể xâm nhập qua đường tiêu hóa như từ thức ăn, nước uống bị ô nhiễm.
Để tìm hiểu rõ hơn về bệnh tụ huyết trùng trên gà, mời các bạn đón đọc ở các phần tiếp theo sau bài viết này.